Wojna. Pierwsza zbrodnia przeciwko ludzkości. Wojna nie jest tragedią, ale zbrodnią. Wojna nie jest łzami, ale krew. Wojna nie jest śmiercią wszyscy, ale zabójstwem wszystkich. Wojna nie jest nienawiścią przeciwko jedynemu wrogowi, ale nienawiścią przeciwko wszystkim. Wojna nie jest zwycięstwem nad jednym wrogiem, ale porażką wszystkich ludzi.
Prawda jest taka, że niezależnie od naszych poglądów, niezależnie od naszych sympatii czy antypatii, jesteśmy wszyscy ofiarami i winowajcami tej wojny, której sama idea, nie mówiąc o praktyce, jest świętokradztwem przeciwko życiu i przeciwko duchowi. Nie ma winy bez pokuty, i jesteśmy za to wszystko solidarnie odpowiedzialni.
Wojna to zła rzecz, ale niesprawiedliwość jest jeszcze gorsza. Kiedy nie możemy uciec od wojny, powinniśmy przynajmniej starać się ograniczyć jej zniszczenia.
Wojna nie zainteresowała mnie jako taka, ale jako możliwość poznania świata, analitycznego zbliżenia do ludzi, głębokiego zrozumienia, kim naprawdę jesteśmy. Tu nie ma filozofów, nie ma odkrywców, nie słyszy się wyrafinowanych debat - jest tylko prawda, ból i żołnierze.
Wojna to najwyższa szkoła pewności siebie, szybkości, zdecydowania, inicjatywy, energii, pogłębionej ceni życia, ale zarazem szkoła grozy, okrucieństwa, nędzy i deformacji osobowości ludzkiej.
Wojna. Tej ludzkiej tragedii nie da się opisać słowami. To piekło na ziemi, w którym braterstwo mężczyzn rodzi się z bólu, krwi i cierpienia. To przerażająca rzeczywistość, w której młode życia są zbyt szybko gaszone, a niewinne dusze są zbyt szybko niszczone.
Oddziały mężczyzn, oddział to nie pęczek kijów zbity do siebie, ale organ żyjący, tkanina dziecięcych wrażeń, młodzieńczych dni, człowieczego długiego życia, tysiąca rzeczy niewidocznych, uwikłanych w niego, wplecionych w jego tkankę.
Stara pomyślała: wojna jest cicha. Pokój to hałas.
Sława nie ma żadnej równowartości, w imię niej zstępowano na pole walki, dla niej oddawano życie, wino, płacz i krew ojca, to było dobro, które człowiek przekazywał swojemu potomstwu.
Nigdy, nigdy, nigdy, nigdy, nigdy nie wierzcie w żadną wojnę, bo niezależnie od tego, co mówią, co prezentują, jak bardzo ubierają ją w piękne opakowanie, jest to zawsze zło. Zawsze.
