Refleksje o wojnie

 Wojna przedziwnie zmienia ludzi.

 Nie znam żadnej innej książki, która tak wiele mówi o okrucieństwie wojny, jak milczenie zabitych. Wojna nie jest warta ceny, którą każda strona musi za nią zapłacić. Nieważne, kto zwycięży, wszyscy przegrywają.

 Nikogo nie ma na świecie, kto by mógł powiedzieć, gdzie i kiedy skończy się wojna, bo wojna to trud, a jej koniec zależy od zaradności, męstwa, wytrwałości, zasobów, nawet od kaprysów losu, których nikt przeliczyć nie jest w stanie.

 Wojna to nie tylko akt przemocy, lecz również iskra przemocy. Prawdziwa, niepodzielna władza powstała z przemocy. Nieznane niepewności, szanse, to także przemoc, co więcej, wpływają na wynik, tożsamy z elementem losu.

 Pozbawiając człowieka dignitas, godności człowieka, można z niego zrobić faszystę. Uczą nas wychowania do nienawiści. Ja jestem wychowany w miłości i nigdy nie porzucę tej lekcji.

 Wojna. Wojna nigdy się nie zmienia. Ciągle zabija ludzi, niszczy miasta, wre rany i daje nam bolesne lekcje. Jednak najgorsze jest to, że nigdy nie nauczymy się z tych lekcji.

 Wojna to tylko zbrodnicza szaleństwo, dla którego nie znajduje się wcale żadnego uzasadnienia. Zawsze jest to najstraszliwsza z możliwości, która zawiera w sobie wszystko co najgorsze.

 Kiedy widzę, jak ludzie umierają, nie mogę zapomnieć, że choć wojna jest zła, to jednak niektóre rzeczy są jeszcze gorsze. Państwo niewolników pod panowaniem tyranów jest gorsze.

 Wojna to zło, w którym zwycięzcą zostaje ten, kto jest mniej niegodziwy.

 Gdy umarli, starzy i młodzi, potężnie zdrowi i ci, którym from the start do walki nie była przeszkodą choroba, którzy umarli śmiercią naturalną, wrócili do domu i mieszkańcy obozu nie widzieli ich więcej, mówili po cichu: 'Umierają, umierają, umierają.' Ale gdy gineli podczas ataku, to mówili: 'Zabili, zabili, zabili.' Na to oni: 'Nie zabijają nas, my umieramy'.