Język młodzieży nieustannie ewoluuje, a jego dynamiczny charakter najlepiej widać w corocznym plebiscycie na Młodzieżowe Słowo Roku, organizowanym przez Wydawnictwo Naukowe PWN. W 2025 roku wybór padł na słowo, które – mimo że brzmi jak nowość – ma głębokie korzenie w języku ulicznym i gwarowym.
- Szponcić – co to właściwie znaczy?
- Zmieniające się trendy – finalistyczna piętnastka
- Shortlista – najpoważniejsi kandydaci
- Przegląd poprzednich zwycięzców
- Dlaczego warto śledzić Młodzieżowe Słowo Roku?
Szponcić – co to właściwie znaczy?
Zwycięzca tegorocznego plebiscytu to wyraz pełen sprzeczności i humoru. "Szponcić" może oznaczać zarówno cwaniaczenie, robienie czegoś zakazanego lub kontrowersyjnego, jak i... organizowanie kreatywnych akcji lub flirtowanie. Wszystko zależy od kontekstu i intonacji.
Wyraz ten doczekał się również rzeczownikowej formy – „szpont”, która opisuje np. „błąd, numer, psotę albo ciekawą sytuację”.
Co ciekawe, słowo to nie jest zupełnie nowe – można je było usłyszeć już wiele lat temu w różnych miejskich gwarach, gdzie znaczyło m.in. kombinowanie, intrygowanie czy kręcenie afer.
Zmieniające się trendy – finalistyczna piętnastka
W finałowej fazie głosowania znalazło się 15 słów, które doskonale oddają to, czym dziś żyje młodzież. To mieszanka slangu internetowego, zapożyczeń z angielskiego, memów oraz idiomów liczbowych.
Wśród wyróżnionych wyrażeń znalazły się m.in.:
-
67 – memiczne określenie bez jednoznacznego znaczenia, związane z TikTokiem i koszykarzem LaMelo Ballem,
-
brainrot – „zgnilizna mózgu”, czyli treści TikTokowe bez celu, tylko dla zabawy,
-
GOAT – skrót od Greatest Of All Time, czyli ktoś absolutnie najlepszy,
-
OKPA – zabawne połączenie "OK" i "pa",
-
slay – pochwała, podziw dla czegoś lub kogoś wyjątkowego,
-
freaky, lowkey, fr, tuff, klasa, szacun, twin – słowa z nurtu młodzieżowego, często zapożyczone z języka angielskiego, odzwierciedlające emocje, styl życia i ocenianie rzeczywistości.
Shortlista – najpoważniejsi kandydaci
Zanim ogłoszono zwycięzcę, w programie Dzień Dobry TVN przedstawiono shortlistę – 9 wyrazów, które miały największe szanse na wygraną:
-
67
-
bro
-
freaky
-
GOAT
-
klasa
-
OKPA
-
szponcić/szpont
-
tuff
-
twin
Ostatecznie to "szponcić" zdobyło największe uznanie wśród głosujących.
Przegląd poprzednich zwycięzców
Plebiscyt Młodzieżowe Słowo Roku to także archiwum zmian kulturowych i językowych. Przez ostatnie lata triumfowały m.in.:
-
2024 – sigma
-
2023 – rel
-
2022 – essa
-
2021 – śpiulkolot
-
2019 – alternatywka
-
2018 – dzban
-
2017 – XD
-
2016 – sztos
Każde z tych słów było w swoim czasie językowym symbolem pokolenia.
Dlaczego warto śledzić Młodzieżowe Słowo Roku?
Ten coroczny konkurs to nie tylko zabawa – to językowy barometr nastrojów, zainteresowań i stylu życia młodych ludzi. Dla nauczycieli, rodziców, językoznawców i marketerów to nieocenione źródło wiedzy o tym, jak mówi i myśli młodzież w danym momencie.
