Dmitrij Mendelejew, wielki naukowiec, wniósł znaczący wkład w rozwój wiedzy chemicznej, pozostawiając po sobie ponad 1500 prac naukowych. Jego najważniejsze osiągnięcie to rewolucyjny układ okresowy pierwiastków, który zmienił fundamentalnie nasze pojęcie o strukturze materii. Kim był ten wybitny naukowiec?
- Kim był Dmitrij Mendelejew?
- Kariera Mendelejewa
- Z czego zasłynął?
- Co odkrył?
- Układ okresowy
- Aktywny zawodowo do ostatnich dni
6 marca 1869 roku Mendelejew przedstawił światu ten przełomowy układ, który stał się kluczowym narzędziem w zrozumieniu organizacji pierwiastków chemicznych.
W czasach, kiedy żył Mendelejew istniała świadomość istnienia 63 pierwiastków chemicznych, przy czym zauważono pewne charakterystyczne podobieństwa między nimi.
Dmitrij Mendelejew skoncentrował się na rozwijaniu koncepcji struktury i uporządkowania tych pierwiastków. Jego prace skupiały się na uchwyceniu wzorców i związków między nimi, co doprowadziło go do stworzenia przełomowego układu okresowego pierwiastków.
„Gdy są ułożone w kolejności wzrastającej masy atomowej, niektóre właściwości okresowo się powtarzają” – zauważył.
Kim był Dmitrij Mendelejew?
Dmitrij Mendelejew, urodzony 8 lutego 1834 roku w Tobolsku, był rosyjskim chemikiem, który w 1869 roku odkrył prawo okresowości pierwiastków chemicznych. Jego najważniejszym osiągnięciem było stworzenie tablicy Mendelejewa, w której pierwiastki zostały ułożone według rosnących mas atomowych, ukazując periodyczne powtarzanie się właściwości chemicznych.
Mendelejew dostrzegł, że właściwości pierwiastków zależą periodycznie od ich mas atomowych. Mimo pewnych odstępstw, które tłumaczył istnieniem nieznanych wówczas pierwiastków, tablica Mendelejewa stała się kluczowym narzędziem w zrozumieniu organizacji pierwiastków chemicznych.
Jego życie osobiste było burzliwe, z nieudanym małżeństwem i separacją, co skłoniło go do całkowitego poświęcenia się nauce. Mendelejew pełnił funkcje wykładowcy w różnych instytucjach, a jego wykłady cieszyły się dużym zainteresowaniem studentów. W 1863 roku objął stanowiska profesora chemii w Petersburskim Instytucie Technicznym oraz docenta na Petersburskim Uniwersytecie Państwowym. Jego wkład w rozwój chemii przyniósł mu zasłużoną sławę i uznawany jest za jednego z pionierów układu okresowego pierwiastków.
Kariera Mendelejewa
Kariera Mendelejewa nabierała rozpędu po obronie doktoratu na początku 1865 roku. Przez kolejne sześć lat sprawił, że Petersburg stał się znaczącym ośrodkiem badawczym w dziedzinie chemii na arenie międzynarodowej.
W 1876 roku Mendelejew zakochał się w Annie Iwanownie Popowej, mającej wówczas 17 lat. Pomimo sprzeciwu rodziców, którzy wysłali córkę na studia do Włoch, naukowiec zagroził samobójstwem w 1881 roku, aby zmusić do zawarcia małżeństwa. Mimo kontrowersji związanych z uznaniem go za bigamistę z powodu zaniedbania formalności rozwodowych, Mendelejew ostatecznie poślubił Annę. Rozstanie z pierwszą żoną miesiąc po drugim ślubie miało negatywny wpływ na jego reputację naukową, a Mendelejew nie został przyjęty do Rosyjskiej Akademii Nauk.
Z czego zasłynął?
Mendelejew był postacią pełną ekscentrycznych nawyków. Nie lubił często się golić, przeprowadzając to jedynie raz w roku, gdy zbliżały się upały. Wtedy również golił się na zero, aby przez kolejne 12 miesięcy nie zwracać uwagi na takie szczegóły. Jego styl ubierania się był obszerny i luźny, wzorowany na Lwie Tołstoju.
Naukowiec pracował głównie nocą, kładąc się spać około czwartej rano i wstając po południu. Czas wolny Mendelejew poświęcał na nietypowe zajęcia, takie jak produkcja walizek przy użyciu wynalezionej przez siebie substancji klejącej. Był osobą drażliwą, często wybuchał awanturami z powodu błahych spraw, jak na przykład rzucenie się na kelnera w restauracji z powodu podanej zbyt gorącej herbaty.
Co odkrył?
Dmitrij Mendelejew, oprócz swoich znaczących osiągnięć w dziedzinie chemii, fizyki, metrologii, ekonomii i inżynierii, wykazał się również przedsiębiorczością i wszechstronnością.
W Donbasie odkrył pokłady węgla i rudy żelaza, a także był współtwórcą pierwszej rosyjskiej rafinerii. Jego zainteresowania naukowe i praktyczne osiągnięcia nie ograniczały się tylko do laboratoriów. Chciał przekazać swoją wiedzę szerokiemu gronu ludzi w Rosji. Dlatego podróżował pociągiem trzeciej klasy od wsi do wsi, spotykając się z chłopami i udzielając praktycznych porad naukowych dotyczących rolnictwa.
W 1893 roku został dyrektorem Centralnego Biura Miar, gdzie zatrudniał kobiety na ważnych stanowiskach i wprowadził system metryczny w Rosji. Mendelejew jest również przypisywany ustaleniu, że wódka powinna mieć moc 40 proc. Etykieta „Russian Standard” informuje, że „wódka powstała według norm stworzonych w 1894 roku przez światowej sławy chemika Dmitrija Mendelejewa”. Jego wszechstronne talenty i wkład w różne dziedziny sprawiły, że jego dziedzictwo jest trudne do zignorowania.
ZOBACZ TAKŻE: 12. rocznica śmierci Wisławy Szymborskiej! Kobieta, która stała się symbolem polskiej literatury!
Układ okresowy
Uczony stworzył układ okresowy, który później został nazwany tablicą Menedelejewa.
Uszeregował pierwiastki w tabeli według mas atomowych, ich właściwości powtarzały się okresowo. Po takim uporządkowaniu pozostały jednak w tabeli puste miejsca, w których, jak przypuszczał Mendelejew, miały się znaleźć jeszcze nieodkryte pierwiastki.
Miał rację. Już kilka lat później, w 1875 roku, odkryto gal. Po kolejnych czterech latach skand, a w 1886 roku – german. Właściwości tych pierwiastków i ich związków były takie, jak przewidział teoretycznie uczony. To był tryumf jego teorii. Układ okresowy został po raz pierwszy zaprezentowany 6 marca 1869 roku.
Aktywny zawodowo do ostatnich dni
Dmitrij Mendelejew był aktywny zawodowo aż do ostatnich dni swojego życia. Niestety, zmarł na grypę sześć dni przed planowanymi 73. urodzinami, tj. 2 lutego 1907 roku w Petersburgu. W tych ostatnich chwilach towarzyszyła mu Anna, która czytała mu „Podróż do Bieguna Północnego” autorstwa Juliusza Verne’a.
