Śmigus-dyngus, czyli Lany Poniedziałek to zwyczaj polewania się wodą w drugi dzień świąt wielkanocnych. Sprawdź, skąd się wzięła ta tradycja i jak wyglądają obchody w różnych regionach Polski.
Śmigus-dyngus, czyli Lany Poniedziałek
Śmigus-Dyngus to znane święto, podczas którego tradycyjnie oblewamy się wodą. Obchodzimy go w drugi dzień Świąt Wielkanocnych, czyli w Wielki Poniedziałek.
Skąd wziął się ten zwyczaj?
Tradycja Lanego Poniedziałku pierwotnie miała wywodzić się z Jerozolimy, gdzie za pomocą wody rozpędzano tłumy, które gromadziły się w Poniedziałek Wielkanocny, żeby rozmawiać o Zmartwychwstaniu Chrystusa.
Z kolei śmigus-dyngus to słowiański zwyczaj, który wywodzi się z czasów średniowiecza. Początkowo związany był z obrzędami związanymi z pożegnaniem zimy i powitaniem wiosny.
Przez długi czas śmigus i dyngus były odrębnymi zwyczajami. Śmigus oznaczał smaganie rózgami po nogach, a dyngus - oblewanie innych wodą i zbieranie datków.
Podczas tego święta odwiedzano najbliższych, żeby podarować sobie drobiazgi oraz pisanki. Z czasem przestano rozróżniać, który zwyczaj na czym polega i połączono go w jedno wspólne święto.
Znaczenie Śmigusa – dyngusa
Dawniej wierzono, że panna która została oblana wodą, będzie miała szczególne powodzenie wśród chłopców oraz szczęście w miłości i szybko wyjdzie za mąż. Z kole ta, której nikt nie oblał, zostanie starą panną i nie założy rodziny w przeciągu najbliższego roku. Natomiast jeśli kawalerowi udało oblać się sporo panien, będzie miał szczęście. Tym, którym się nie powiodło los także nie będzie sprzyjał w innych aspektach.
Jak obchodzi się to święto w różnych regionach Polski?:
Mazowsze
W Poniedziałek Wielkanocny na Mazowszu odbywało się chodzenie z kurkiem po dyngusie. Początkowo był to żywy kogut, jednak z czasem zamieniono go na sztucznego. Wykonanego z drewna, gliny lub upieczonego z ciasta. Zwyczaj ten miał zalotny charakter i traktowany był jako chodzenie w konkury do panien na wydaniu.
Kaszuby
Kaszubi zamiast polewać się wodą, dawniej mieli w zwyczaju kąpać się w rzece, jeziorze czy morzu. Miało to chronić przed chorobami i nieszczęściami. Obecnie panny w tym regionie są delikatnie chłostane rózgami z jałowca lub brzeziny, tzw. dëgówkami.
Śląsk
Tradycja zwana Śmiergustem wciąż jest popularna na Śląsku, zwłaszcza w Cieszynie. W lany poniedziałek chłopcy oblewali wodą, a nawet wrzucali do potoków panny na wydaniu. Oprócz tego smagali je witkami po nogach i rękach.
Małopolska
To zwyczaj z południowej Małopolski, podczas którego chłopcu ubierają własnoręcznie tworzone słomiane stroje i organizują świąteczny pochód.
Aktualnie w Krakowie w Poniedziałek Wielkanocny można wybrać się na odpust i związany z nim targ świąteczny Emaus. Tradycja ta wiąże się z dawnym zwyczajem odwiedzania w drugi dzień świąt wielkanocnych kościoła znajdującego się poza miastem.
DZ
