Egoizm kojarzy nam się często z myśleniem o sobie, brakiem empatii oraz zadufaniu we własnej osobie – same negatywne opinie. Wzorce kulturowe i społeczne już dawno wpoiły nam schemat altruizmu, a przy okazji przekazały reszcie ludzi, że wszystko co robimy w związku z naszym wyglądem czy rozwijaniem się we własnym zakresie finansowym, jest narcystyczne. Tylko pozostaje fundamentalne pytanie: czy nie doszło tutaj do wypaczenia pojęcia egoizmu?
Dlaczego negatywnie patrzymy na egoizm?
W dzisiejszych czasach, kiedy mamy prężnie rozwijające się zjawisko solidarności społecznej, na egoizm nie ma miejsca (jak to tak można dbać tylko o swój interes?). Wielcy myśliciele i filozofowie tacy jak: Diogenes z Synopy (zamieszkał on w beczce i sprzeciwiał się miłości wobec jakichkolwiek dóbr), Arystoteles bądź Szymon Słupnik, popierali zwrócenie się bardziej wobec ducha, aniżeli ciała. Nie ma co się więc dziwić, iż nasza kultura – oparta o wcześniej przedstawionych myślicieli – sprzeciwia się egoizmowi i wszystkiemu co z nim związane. Czy jest to jednak słuszne?
Altruizm – ukryty egoizm
Dokonując czynów, które jasno określamy dobrymi, np. pomoc innym, sprzątanie, wspieranie innych finansowo, itp., uważamy że czynimy słusznie i jesteśmy wielkoduszni. Ponadto, przeważnie wspominamy, iż to wszystko jest bezinteresowne oraz moralne (na pewno?).
Kiedy widzimy osobę, która wręcz błaga o pomoc, mamy dwa wyjścia: pomóc bądź nie pomóc. Wybierając opcję pierwszą, uzyskamy szacunek i uznanie w społeczeństwie. Jeśli skierujemy się w stronę drugiego rozwiązania, okryje nas wstyd i widmo ostracyzmu społecznego – hańba.
Analizując wszystko, nie da się po prostu powiedzieć, że nasze czyny są całkowicie bezinteresowne. Są wręcz podszyte egoizmem emocjonalnym – chcemy się czuć dobrze z tym, że komuś pomogliśmy. Niektórzy robią też tak, że rezygnują z zadośćuczynienia, ale chełpią się tym, iż komuś pomogli – jawny egoizm, który jest taki zły (z punktu widzenia naszej kultury).
Praktycznie o egoizmie
W związku z tym wszystkim, co zostało przedstawione wcześniej, powinno się jasno powiedzieć, iż egoizm nie jest czymś złym, a już na pewno nie jest tak nacechowany negatywnie jak powszechnie zostało przyjęte.
Dbanie o siebie nie jest złe, ponieważ pomaga osiągnąć lepszą pozycję w społeczeństwie, co przyczyni się do pomocy innym ludziom w tym zakresie – porady, pomoc materialna. Czy jest to takie złe? Przecież takie zachowania kojarzymy raczej z altruizmem, nie egoizmem, który stał się tak wypaczony w obecnych realiach.
Nie wszystko jest czarnobiałe. Na tym świecie istnieją przeróżne odcienie szarości, nawet w takiej sprawie, jaka została tu przedstawiona. Warto więc przerwać jarzmo wypaczania kolejnych pojęć, aby nie oceniać innych, za względu na przyjęte, mylne wzorce.
autor: Bartłomiej Jabłoński
