Postać Jezusa jest jedną z najlepiej udokumentowanych w historii starożytnej. Według ks. prof. Mariusza Rosika, w pierwszym numerze magazynu "Historia Kościoła", mamy mnóstwo źródeł prawie współczesnych Jezusowi. W przeciwieństwie do innych postaci historycznych, o których informacje często pojawiły się dopiero po wielu wiekach.
- Źródła historyczne
- Dlaczego mielibyśmy podważać pisma zawierające dowody?
- Wzmianka o Chrystusie w liście poganina
- Józef Flawiusz poświadczył historyczną postać Jezusa
Początki Ewangelii opierają się na fakcie historycznym, jakim było życie i działalność publiczna Jezusa Chrystusa. Jego historyczność, choć kiedyś kwestionowana z powodów ideologicznych, jest teraz powszechnie uznawana. Dowody na istnienie Jezusa znajdujemy również w pismach starożytnych autorów niechrześcijańskich. Do najważniejszych z nich należą dzieła Mary bar Serapiona, Józefa Flawiusza, Pliniusza Młodszego, Tacyta i Swetoniusza.
Źródła historyczne
Warto zaznaczyć, że niewiele postaci z starożytności jest tak dobrze udokumentowanych, jak postać Jezusa. O założycielu chrześcijaństwa mamy wiele wzmianek, które pochodzą z czasów jemu współczesnych lub prawie współczesnych. W przypadku innych postaci historycznych, informacje o nich pojawiły się często dopiero wiele wieków później.
ZOBACZ TAKŻE: Biografka księżnej Diany mówi wprost o stanie księżnej Kate! "Leczenie jest wyczerpujące"
Ewangelie są uznawane za podgatunek antycznej biografii, a wszystkie księgi Nowego Testamentu mają taką samą wartość historyczną jak inne starożytne pisma.
Kiedyś pomijano Nowy Testament przy dowodzeniu historyczności Jezusa, uważając, że chrześcijanie wymyślili Jezusa, więc ich pisma nie są wiarygodne.
Jednak takie podejście bazowało na ideologicznych przesłankach i zostało już przezwyciężone. Dziś uznaje się, że Ewangelie i inne pisma Nowego Testamentu mają większą wartość historyczną niż wiele dzieł żydowskich czy pogańskich autorów starożytności.
Na przykład biografia Aleksandra Wielkiego autorstwa Diodora Sycylijskiego powstała około trzystu lat po jego śmierci. Arianus, najważniejszy grecki biograf Aleksandra, pisał o nim cztery i pół wieku po jego śmierci. Oktawian August, współczesny Jezusowi, doczekał się biografii Swetoniusza, powstałej sto dwadzieścia lat po jego śmierci.
Tylko krótka autobiograficzna inskrypcja Res gestae divi Augusti powstała wcześniej. W przypadku Tyberiusza, jedynie biografia Wellejusza Paterkulusa powstała za jego życia, podczas gdy biografie Tacyta, Swetoniusza i Diona Kasjusza zostały napisane od siedemdziesięciu pięciu do dwustu lat po jego śmierci.
Dlaczego mielibyśmy podważać pisma zawierające dowody?
Nikt nie podważa dzieł Herodota czy Tukidydesa tylko dlatego, że manuskrypty ich pism są o ponad 1300 lat starsze niż oryginały. A przecież pisma Nowego Testamentu powstały najwyżej kilkadziesiąt lat po życiu Jezusa.
Weźmy na przykład "Poetykę" Arystotelesa, która została napisana około 343 roku p.n.e., ale najstarszy manuskrypt pochodzi z przełomu XI i XII wieku n.e. Nikt nie kwestionuje jej autentyczności, mimo że mamy tylko 49 manuskryptów tej książki. Tymczasem manuskryptów Nowego Testamentu mamy ponad dwadzieścia tysięcy! Nawet "Iliada" Homera, posiadająca 643 manuskrypty, wypada skromnie w porównaniu z Nowym Testamentem.
Badacze są zgodni, że tekst Nowego Testamentu jest znacznie bardziej wiarygodny niż jakiekolwiek inne starożytne dzieło. Jeśli ufamy pismom antycznych autorów, które powstały znacznie później od opisywanych wydarzeń i mają dużo mniej kopii, to tym bardziej powinniśmy ufać pismom Nowego Testamentu.
Mimo to, warto spojrzeć na świadectwa starożytnych autorów niechrześcijańskich, którzy potwierdzają istnienie Jezusa. Są to m.in. Mary bar Serapion, Józef Flawiusz, Pliniusz Młodszy, Tacyt i Swetoniusz.
Wzmianka o Chrystusie w liście poganina
W liście pochodzącym od poganina Mary bar Serapiona, z Syrii, napisanym w latach siedemdziesiątych I wieku, do jego syna, autor zachęca go do poszukiwania mądrości.
W swoich rozważaniach przywołuje historię, w tym postaci takich jak Sokrates, Pitagoras i Jezus. Mary bar Serapion stawia pytanie, jakie konsekwencje ponieśli Ateńczycy za skazanie Sokratesa na śmierć, wskazując, że zakończyło się to klęską zarazy i głodu.
Dalej, odnosząc się do innych wydarzeń, opisuje spalenie Pitagorasa przez Samijczyków, co doprowadziło do zasypania ich kraju przez piasek, oraz skazanie na śmierć mądrego króla przez Żydów.
Podkreśla, że sprawiedliwość Boga dotknęła tych, którzy krzywdzili tych mędrców: Ateńczycy zginęli z głodu, Samijczycy zostali pochłonięci przez morze, a Żydzi stracili królestwo i zostali rozproszeni. Autor kończy, zaznaczając, że Sokrates nie zginął dzięki Platonowi, Pitagoras dzięki posągowi Hery, a mądry król dzięki Nowemu Prawu, które nadał.
Józef Flawiusz poświadczył historyczną postać Jezusa
Józef Flawiusz, żydowski historyk i faryzeusz, znany także jako Josef ben Mattatja, urodził się w Jerozolimie w 37 roku po Chrystusie i zmarł w Rzymie w 94 roku.
Jego rodowód pochodził z kapłańskiego rodu, a nazwisko Flawiusz otrzymał za swoją lojalność wobec Rzymu podczas powstania w Galilei w 66 roku, za co otrzymał obywatelstwo rzymskie od cesarza Wespazjana. Jego najważniejsze dzieło to "Antiquitates Judaicae", gdzie poświadczył historyczność postaci Jezusa.
W jednym z fragmentów tego dzieła, znanym jako "Testimonium Flavianum", Flawiusz opisuje życie i działalność Jezusa, odwołując się do cudów, nauczania i śmierci Chrystusa.
Choć niektórzy badacze wyrażają wątpliwości co do autentyczności tego tekstu, sugerując chrześcijańskie interpolacje, większość uznaje go za wiarygodne świadectwo historyczne.
Tekst Testimonium Flavianum przetrwał w pięciu różnych źródłach, co dodaje mu na wiarygodności. Nawet jeśli zawiera dodatki chrześcijańskie, nie jest to wystarczający powód, by całkowicie odrzucić autorstwo Flawiusza. Zamiast tego wskazuje to raczej na ewentualne zmiany dokonane w tekście przez chrześcijańskich kopistów.
Ważne jest zatem, aby uznać "Antiquitates Judaicae" za istotne źródło historyczne dotyczące postaci Jezusa, pomimo pewnych kontrowersji wokół niektórych jego fragmentów.
