Lany Poniedziałek, zwany też Śmigusem-Dyngusem, to jedno z najbardziej radosnych i wodnistych świąt w polskim kalendarzu. Tradycja oblewania się wodą sięga wieków wstecz i ma swoje korzenie zarówno w pogańskich obrzędach wiosennych, jak i w chrześcijańskich zwyczajach wielkanocnych. Jednak oprócz śmiechu, psikusów i chlapania się do sucha, wokół Laniego Poniedziałku narosło wiele przesądów. Według ludowych wierzeń, pewnych rzeczy lepiej tego dnia unikać – jeśli nie chcesz sprowadzić na siebie pecha!
- Jeśli nie chcesz sprowadzić na siebie pecha- lepiej tego unikaj w Lany Poniedziałek!
- Tradycja i zabawa z przymrużeniem oka
Jeśli nie chcesz sprowadzić na siebie pecha- lepiej tego unikaj w Lany Poniedziałek!
- Nie wylewaj wody po zmroku
Jednym z najczęściej powtarzanych przesądów jest zakaz oblewania wodą po zmierzchu. Wierzono, że jeśli polejesz kogoś wodą po zachodzie słońca, możesz przyciągnąć do siebie złe duchy albo... gniew sąsiadów. Poza tym, nocą łatwo o przeziębienie – a tradycja tradycją, zdrowie ważniejsze.
- Nie bądź całkiem suchy – to zły znak!
W wielu regionach Polski wierzono, że jeśli dziewczyna w Lany Poniedziałek nie zostanie polana wodą, nie wyjdzie za mąż przez najbliższy rok. Było to traktowane jako znak braku zainteresowania ze strony chłopców. Podobny przesąd dotyczył mężczyzn – sucha koszula w tym dniu miała wróżyć samotność i pecha w miłości.
- Nie noś nowych butów
Choć w Święta lubimy prezentować się elegancko, stare przesądy głoszą, że założenie nowych butów w Lany Poniedziałek może przynieść nieszczęście – zwłaszcza, jeśli zostaną one przypadkowo przemoczone. Symbolicznie oznaczało to "przemoczenie szczęścia", czyli jego utratę.
- Nie odwiedzaj cmentarzy
Lany Poniedziałek to dzień życia, wiosny i budzenia się przyrody. Według dawnych wierzeń, odwiedzanie grobów w tym czasie mogło sprowadzić melancholię i "zabrać" energię potrzebną do rozpoczęcia nowego sezonu. Cmentarze zostawiano na bardziej refleksyjne dni.
- Nie gniewaj się za wodę
Choć łatwo się zirytować, gdy ktoś bez zapowiedzi obleje nas wiadrem zimnej wody, dawniej uważano, że złość tego dnia przynosi zły los. Lany Poniedziałek był testem cierpliwości – kto zareagował spokojnie, miał mieć pomyślność przez cały rok. Kto się wściekał, przyciągał złą passę.
- Nie odmawiaj "dyngusa"
Kiedyś, oprócz oblewania wodą, popularne było chodzenie po domach z życzeniami świątecznymi w zamian za poczęstunek lub drobne datki – czyli tzw. "dyngusowanie". Odmówienie gościom poczęstunku miało przynieść biedę i nieurodzaj. Choć zwyczaj ten dziś już zanika, przesąd o gościnności pozostał w pamięci starszych pokoleń.
- Nie wieszaj prania
Według ludowych wierzeń, pranie w Wielkanoc i w Lany Poniedziałek – a zwłaszcza jego wieszanie na sznurze – miało przynieść choroby i śmierć w rodzinie. To był czas świętowania, a nie domowych obowiązków. Poza tym, ubrania mogłyby zostać “zanieczyszczone” przez złe duchy krążące w ten magiczny czas.
Tradycja i zabawa z przymrużeniem oka
Oczywiście, większość z tych przesądów dziś traktujemy z przymrużeniem oka. Jednak warto znać i pielęgnować dawne wierzenia, bo są one częścią naszej kultury i tożsamości. Lany Poniedziałek to czas radości, śmiechu i zabawy – ale też dobra okazja, by przypomnieć sobie, jak nasi przodkowie postrzegali świat.
Więc jeśli ktoś w tym roku obleje Cię wodą – zamiast się gniewać, pomyśl, że to znak powodzenia i szczęścia. A jeśli chcesz mieć dobry rok – może lepiej nie zakładaj nowych butów i nie złoś się za przemoknięte ubranie.
Tradycja mówi jasno: mokry Poniedziałek = suchy rok bez zmartwień!
Źródło zdjęcia: Canva
