Śmierć to temat, który od zawsze fascynował ludzi — budzi lęk, zadumę i wiele pytań bez odpowiedzi. Czy w momencie, gdy ciało przestaje funkcjonować, świadomość też znika? A może to wtedy rozgrywa się najintensywniejszy film naszego życia? Najnowsze badania przeprowadzone w USA rzucają zupełnie nowe światło na ostatnie chwile życia człowieka. Wyniki sugerują, że to, co do tej pory uznawano za fantazję lub halucynacje, może mieć fizjologiczne podstawy w pracy mózgu.
- Zaskakujące dane zarejestrowane podczas śmierci pacjenta
- Fale gamma i... podróż przez wspomnienia?
- „Całe życie przed oczami” – coś więcej niż metafora
- Co to oznacza dla nauki i etyki?
- Ostrożność i dalsze badania
- Śmierć nie musi oznaczać cierpienia?
Zaskakujące dane zarejestrowane podczas śmierci pacjenta
Podczas rutynowego badania aktywności mózgowej u 87-letniego pacjenta z epilepsją, doszło do nagłego zatrzymania akcji serca. Lekarze przeprowadzający badanie EEG (elektroencefalografii) nie spodziewali się, że staną się świadkami czegoś wyjątkowego – pierwszego w historii zapisu aktywności mózgu człowieka w trakcie umierania.
Zespół neurologów, pod kierownictwem dr. Ajmala Zemmara z Uniwersytetu w Louisville, przeanalizował aktywność neuronów na 30 sekund przed i po śmierci serca. Wyniki wprawiły naukowców w osłupienie.
Fale gamma i... podróż przez wspomnienia?
W zapisie EEG zaobserwowano wzmożoną aktywność fal gamma, które występują również podczas marzeń sennych, głębokiej medytacji czy przywoływania wspomnień. Co więcej, pojawiły się też inne pasma fal: delta, theta, alfa i beta, co sugeruje złożoną pracę mózgu nawet po ustaniu krążenia.
To właśnie ten neurologiczny kalejdoskop może tłumaczyć zjawiska, o których mówią osoby po doświadczeniach bliskich śmierci — widzenie jasnego światła, wrażenie poruszania się przez tunel, czy przeglądanie własnego życia jak filmu.
„Całe życie przed oczami” – coś więcej niż metafora
Przez lata fraza „życie mignęło mi przed oczami” była traktowana jako wyraz emocjonalnego uniesienia lub złudzenie. Dziś jednak badania sugerują, że mózg naprawdę może odtwarzać najważniejsze wspomnienia tuż przed śmiercią. To swoisty neurologiczny retrospektyw, być może ostatni akt świadomości.
Jak zaznacza dr Zemmar:
„Mózg może serwować ostatnie przypomnienie ważnych wydarzeń życiowych — podobne do tych zgłaszanych w doświadczeniach śmierci”.
Co to oznacza dla nauki i etyki?
To przełomowe odkrycie zmusza do ponownego przemyślenia definicji momentu śmierci. Skoro mózg wciąż pracuje po zatrzymaniu serca, to kiedy tak naprawdę kończy się życie? To pytanie ma nie tylko filozoficzne znaczenie, ale również praktyczne konsekwencje, m.in. dla procedur związanych z pobieraniem narządów do przeszczepu.
Ostrożność i dalsze badania
Choć odkrycie jest fascynujące, naukowcy podkreślają, że opiera się ono na obserwacji jednego przypadku — mężczyzny cierpiącego na padaczkę i obrzęk mózgu. Potrzebne są dalsze, szeroko zakrojone badania, by potwierdzić uniwersalność tego zjawiska.
Śmierć nie musi oznaczać cierpienia?
Dla wielu ludzi, którzy stracili bliskich, ta informacja może być źródłem ukojenia. Być może w tych ostatnich chwilach nie dominuje ból czy strach, ale spokojna podróż przez najpiękniejsze chwile życia. Jak powiedział dr Zemmar:
„Choć nasi bliscy mają zamknięte oczy, ich umysł może jeszcze raz przeżywać najważniejsze momenty swojego istnienia”.
Źródło zdjęć: Canva
