Projektowane zmiany w Kodeksie pracy zakładają rewolucyjne podejście do stażu pracy. Zgodnie z nimi, do stażu pracy będą zaliczane okresy wykonywania pracy w ramach umowy zlecenia oraz prowadzenia działalności gospodarczej. Kiedy te zmiany wejdą w życie?
- Zmiany w Kodeksie pracy
- Obecne przepisy niekorzystne dla pracowników
- Umowa zlecenie i działalność gospodarcza wliczane do stażu pracy
- Umowa z uczniem szkoły ponadpodstawowej i ze studentem
Nowe przepisy w Kodeksie pracy mają także dotyczyć umowy o świadczenie usług zawartej przez uczniów szkół ponadpodstawowych oraz studentów do ukończenia 26 lat. Te maja zostać także uwzględnione w stażu pracy. Te zmiany mają na celu uznanie różnych form pracy za równorzędne i umożliwienie pracownikom korzystania z pełnego zakresu praw pracowniczych niezależnie od formy zatrudnienia.
Zmiany w Kodeksie pracy
Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk odpowiada za projekt ustawy o zmianie Kodeksu Pracy (UD59), który zakłada istotne modyfikacje dotyczące regulacji stażu pracy.
ZOBACZ TAKŻE: Koniec darmowego dostępu do Facebooka, Instagrama i YouTube'a
Nowa propozycja ustawy przewiduje dodanie nowego artykułu 302 do Kodeksu Pracy. Planowane przyjęcie projektu przez Radę Ministrów przewidziane jest na trzeci kwartał 2024 roku.
Uzasadnienie projektu wyjaśnia, że obecnie brak jednolitych zasad ustalania stażu pracy dla celów określania wszelkich uprawnień pracowniczych. Istnieje tylko częściowa regulacja, która uwzględnia okresy służby w niektórych formacjach mundurowych (zgodnie z art. 302 Kodeksu Pracy).
Jednakże, przepisy prawa pracy, włączając Kodeks Pracy, pragmatykę służbową oraz autonomiczne źródła prawa pracy, przewidują wiele uprawnień pracowniczych, których nabycie zależy od przebycia określonego stażu pracy. Dotyczy to m.in. prawa do nagrody jubileuszowej czy dodatku stażowego.
Według ustawodawcy, brak ogólnych zasad ustalania stażu pracy prowadzi do istotnych niejasności w praktyce oraz skłania pracodawców do opierania się jedynie na okresach zatrudnienia na podstawie stosunku pracy lub służbowych w ustalaniu stażu pracy.
Obecne przepisy niekorzystne dla pracowników
W obecnych realiach rynku pracy w Polsce, prace tego samego rodzaju mogą być wykonywane na różnych podstawach prawnych i w różnych formach zatrudnienia, co często wynika bezpośrednio z przepisów prawa.
Na przykład, radca prawny może pracować na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, prowadząc własną działalność gospodarczą lub jako wspólnik spółki partnerskiej.
Ustalanie stażu pracy jedynie na podstawie okresów zatrudnienia na podstawie stosunku pracy prowadzi do nierównego traktowania w zakresie nabycia uprawnień pracowniczych przez osoby, które miały różne doświadczenia zawodowe.
To utrudnia dostęp do niektórych uprawnień i stanowisk, na których wymagane jest posiadanie określonego stażu pracy.
Taka sytuacja jest niekorzystna dla pracowników, którzy przed rozpoczęciem stosunku pracy pracowali na innych podstawach.
Z tego powodu konieczna jest zmiana Kodeksu pracy, aby zapewnić równy dostęp do uprawnień pracowniczych dla wszystkich pracowników, niezależnie od formy zatrudnienia czy podstawy prawnej, na której wykonywali pracę.
Umowa zlecenie i działalność gospodarcza wliczane do stażu pracy
Zgodnie z projektowaną zmianą Kodeksu pracy, do okresu zatrudnienia będą wliczane nie tylko okresy pracy na podstawie stosunku pracy i stosunków służbowych, ale także okresy wykonywania pracy i prowadzenia działalności określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.
Obejmują one przede wszystkim okresy pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia oraz innych umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia zgodnie z Kodeksem cywilnym, w szczególności:
-
indywidualnej działalności gospodarczej
-
pełnienia mandatu posła
-
posła do Parlamentu Europejskiego lub senatora
-
wykonywania odpłatnie pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania
-
pełnienia czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego
-
odbywania służby zastępczej czy wykonywania pracy z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych
Umowa z uczniem szkoły ponadpodstawowej i ze studentem
Projekt przewiduje, że do stażu pracy zostaną zaliczone umowy o świadczenie usług przez uczniów szkół ponadpodstawowych oraz studentów do ukończenia 26 lat.
Dodatkowo, okresy niepodlegania ubezpieczeniom społecznym, które wynikają z przepisów szczególnych i wiążą się z wykonywaniem pracy lub działalności, będą również uwzględniane w stażu pracy.
Te okresy będą potwierdzane zaświadczeniem wydanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, które będzie świadczyło o podleganiu lub niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym z wymienionych tytułów.
W przypadku, gdy osoba niepodlegała ubezpieczeniom społecznym, ZUS będzie przeprowadzał postępowanie wyjaśniające, gdzie ciężar dowodu spocznie na zainteresowanym.
