W ostatnim czasie trwają rozmowy nad zmianą wieku emerytalnego. Jeżeli chodzi o kobiety to jest to temat prawie już przesądzony. Czy dojdzie do wprowadzenia takich zmian?
- Obecna wysokość emerytur dla kobiet
- Czy wiek emerytalny kobiet zmieni się?
- Jakie są argumenty przemawiające za zmianą wieku emerytalnego kobiet?
- Wykorzystanie mechanizmów ekonomicznych
- Kiedy nastąpi decyzja w sprawie zmiany wieku emerytalnego?
Jeżeli chodzi o wyrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn, to w głównej mierze zwraca się uwagę na fakt dyskryminacji, wiek mężczyzn to o 5 lat więcej lat pracy. Po drugie, jeżeli chodzi o aspekt ekonomiczny, kobiety, które obecnie mogą przejść szybciej na emeryturę, pobierają te świadczenia w mniejszej kwocie.
Obecna wysokość emerytur dla kobiet
Od 2012 roku średnia emerytura kobiet jest o około 30% niższa niż średnia emerytura mężczyzn i o około 15% niższa niż średnia emerytura ogółem.
Na przykład, po ostatniej waloryzacji w marcu 2023 roku, średnia emerytura wypłacana przez ZUS wyniosła 3 311,61 zł brutto.
ZOBACZ TAKŻE: Ważny komunikat wydany przez ZUS! Nowa waloryzacja emerytur!
Dla mężczyzn było to 4 103,07 zł brutto, podczas gdy dla kobiet tylko 2 792,86 zł brutto. To oznacza, że kobiety otrzymują znacznie mniejsze świadczenia emerytalne niż mężczyźni.
Dodatkowo, należy zauważyć, że kobiety żyją dłużej od mężczyzn. Niemniej jednak, niezależnie od poziomu inflacji oraz corocznej waloryzacji świadczeń, siła nabywcza każdego świadczenia maleje z upływem czasu. To podwaja skalę problemu ubóstwa wśród polskich kobiet seniorek.
Czy wiek emerytalny kobiet zmieni się?
Niższe emerytury kobiet wynikają z kilku czynników, które niekorzystnie wpływają na ich sytuację w porównaniu z mężczyznami.
Po pierwsze, wysokość emerytury ZUS jest wyliczana poprzez podzielenie zgromadzonych kapitałów z odprowadzonych składek na ubezpieczenie emerytalne przez liczbę miesięcy.
Kobieta w wieku 60 lat w maju 2024 r., według danych GUS, ma średnio 260,3 miesięcy życia po przejściu na emeryturę, podczas gdy mężczyzna w wieku 65 lat ma ich średnio 215,3. Wynika z tego, że ta sama kwota kapitału podzielona przez więcej miesięcy da niższe świadczenie.
Po drugie, na kontach w ZUS kobiet zgromadzone są zazwyczaj niższe kwoty. Jest to częściowo skutkiem niższych zarobków kobiet na tych samych stanowiskach, pomimo działań na rzecz walki z dyskryminacją płacową.
Dodatkowo, kobiety mają krótszy okres gromadzenia składek, ze względu na wcześniejszy wiek emerytalny i częstsze okresy nieaktywności zawodowej, np. związane z urlopami wychowawczymi.
Dodatkowo, przeciętny wiek życia kobiet jest znacznie wyższy niż mężczyzn. Według danych GUS z 2022 roku, przewidywane życie mężczyzn wynosiło 73,4 roku, podczas gdy kobiet aż 81,1 roku.
To oznacza, że emerytury kobiet są pobierane przez dłuższy okres czasu, a ich wartość systematycznie maleje pomimo corocznych waloryzacji.
W praktyce oznacza to, że kobiety otrzymują niższe emerytury, które muszą wystarczyć na długi okres życia, podczas gdy ich wartość stopniowo maleje.
Jakie są argumenty przemawiające za zmianą wieku emerytalnego kobiet?
Jedynym uzasadnieniem dla zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn jest fakt, że obecne różnicowanie wieku emerytalnego na podstawie płci jest jawną formą dyskryminacji.
Nie ma argumentów ekonomicznych za taką zmianą. Problem niższych emerytur kobiet można rozwiązać poprzez instrumenty ekonomiczne, takie jak zachęty do dłuższej aktywności zawodowej.
Przykładowo, wydłużenie życia zawodowego kobiet przyczyniło się do wzrostu liczby kobiet pobierających emerytury powyżej 5000 zł.
Zamiast ustawowego zrównania wieku emerytalnego, ustawodawca powinien wspierać ten trend poprzez różne środki, takie jak zmiany w systemie podatkowym czy pokrywanie składek emerytalnych podczas urlopów wychowawczych.
Wykorzystanie mechanizmów ekonomicznych
Lepszym podejściem do regulowania wieku emerytalnego jest wykorzystanie mechanizmów ekonomicznych, aby zachęcić osoby do składania wniosków o emeryturę jak najpóźniej, ale w sposób dobrowolny.
Problemy społeczne zwykle rozwiązuje się poprzez politykę społeczną, a nie tylko poprzez zmiany prawne.
Mechanizmy ekonomiczne, zwłaszcza w ramach polityki społecznej, są skuteczniejsze od nakazów i zakazów. Edukacja obywateli na temat plusów i minusów różnych rozwiązań może prowadzić do racjonalnych decyzji.
Nie ma potrzeby ustawowo podnosić wieku emerytalnego kobiet, aby sprawić, że będą skłonne czekać z wnioskami o emeryturę. Te, które nie mają innej opcji ze względu na zdrowie, rodzinę lub brak możliwości pracy, będą musiały poczekać.
Nawet jeśli zmusi się je do oczekiwania poprzez podniesienie wieku emerytalnego, z pewnością odczekają rok i złożą wniosek o świadczenie przedemerytalne lub rentę.
Natomiast te, które nadal mogą pracować, będą odkładać decyzję o przejściu na emeryturę. Niektórzy mogą wybrać kontynuację pracy, odkładając niską emeryturę jako oszczędności na przyszłość. Decyzja ta będzie zależała od indywidualnych kalkulacji ekonomicznych. Rządzący mogą wpływać na te decyzje poprzez odpowiednie mechanizmy.
Kwestia emerytur Polek jest istotna, ale niekoniecznie musi być rozwiązywana poprzez zmiany w ustawowym wieku emerytalnym. Jest to problem złożony, który wymaga merytorycznej dyskusji i znalezienia optymalnych rozwiązań.
Kiedy nastąpi decyzja w sprawie zmiany wieku emerytalnego?
Tematy związane z wiekiem emerytalnym i niższymi emeryturami kobiet nie mogą być ignorowane. Decyzje w tej sprawie są konieczne do podjęcia.
Obawy o konsekwencje polityczne nie powinny przesłaniać potrzeby rozwiązania tych problemów.
W dyskusji zauważa się, że należy przede wszystkim uświadomić kobietom, zwłaszcza tym pracującym fizycznie, że późniejsze przejście na emeryturę nie jest karą.
W praktyce oznacza to konieczność znalezienia elastycznego rozwiązania prawno-ustrojowego, które uniknie sytuacji, w której osoba z powodów zdrowotnych nie może już pracować, ale nie ma jeszcze ustawowego wieku emerytalnego.
Taki stan rzeczy może skutkować koniecznością ubiegania się o rentę, co zwykle wiąże się z niższymi świadczeniami i skomplikowanymi procedurami, co jest odbierane jako dodatkowy trud dla już zmęczonych pracą i życiem kobiet.
