W polskim parlamencie złożono petycję, która może doprowadzić do radykalnej zmiany w systemie świadczeń społecznych. Mowa o wprowadzeniu Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego (BDP), stałej, comiesięcznej wypłaty w wysokości 2333 zł brutto dla każdego obywatela powyżej 3. roku życia. Co istotne bez względu na dochód, sytuację zawodową czy rodzinną.
- Co to jest Bezwarunkowy Dochód Podstawowy?
- 2333 zł dla każdego – bez wyjątków?
- Co BDP miałoby zastąpić?
- Pilotaż w województwie śląskim – dlaczego właśnie tam?
- Jakie są główne założenia programu BDP?
- Plusy i minusy nowego systemu
- Czy projekt ma szansę na realizację?
Propozycja zakłada, że nowy dochód zastąpiłby wiele istniejących świadczeń, takich jak 800 plus, zasiłki czy dodatkowe emerytury. Pilotaż miałby rozpocząć się w województwie śląskim.
Co to jest Bezwarunkowy Dochód Podstawowy?
BDP to idea świadczenia pieniężnego, które trafia do każdego obywatela w tej samej wysokości, bez konieczności spełniania dodatkowych warunków. Oznacza to:
-
brak kryteriów dochodowych
-
brak wymogu zatrudnienia
-
brak weryfikacji sytuacji rodzinnej
Założenie jest proste, państwo zapewnia każdemu obywatelowi podstawowy poziom dochodu, który ma umożliwić zaspokojenie najważniejszych potrzeb i dać poczucie bezpieczeństwa.
ZOBACZ TAKŻE: 3 tysiące złotych wsparcia na wakacyjny wyjazd! Kto może otrzymać dofinansowanie?
2333 zł dla każdego – bez wyjątków?
Zgodnie z projektem, dochód podstawowy miałby wynosić 50% aktualnej płacy minimalnej brutto, co w tej chwili daje 2333 zł miesięcznie.
Pieniądze trafiałyby do każdego obywatela od 3. roku życia wzwyż, zarówno do dzieci, osób pracujących, jak i emerytów. Potrącane byłyby z niego jedynie składki na zdrowie i emeryturę.
Co BDP miałoby zastąpić?
Wprowadzenie dochodu podstawowego wiązałoby się z rezygnacją z części obecnych świadczeń społecznych. Projekt zakłada, że BDP zastąpi m.in.:
-
świadczenie wychowawcze 800 plus
-
dodatek 300+ na wyprawkę szkolną
-
trzynastą i czternastą emeryturę
-
zasiłki stałe i okresowe
-
zasiłki dla bezrobotnych
Pilotaż w województwie śląskim – dlaczego właśnie tam?
Autorzy petycji wskazali województwo śląskie jako idealny obszar do testowania programu. Powody są konkretne:
-
skutki restrukturyzacji przemysłu (zamykane kopalnie, likwidacja dużych zakładów)
-
duże zróżnicowanie społeczne i przestrzenne (miasta i tereny podmiejskie)
-
potrzeba długofalowego wsparcia rozwojowego
Test miałby trwać minimum 20 lat, by umożliwić rzetelną ocenę skutków społecznych i ekonomicznych.
Jakie są główne założenia programu BDP?
Główne założenia programu BDP:
-
wysokość świadczenia: 2333 zł brutto miesięcznie
-
uprawnieni: wszyscy mieszkańcy regionu od 3. roku życia
-
okres pilotażowy: co najmniej 20 lat
-
dobrowolność: możliwość rezygnacji z udziału
-
zastąpienie dotychczasowych świadczeń: np. 800+, zasiłki
-
możliwość opodatkowania: z zastosowaniem progów podatkowych
-
wyjątki: dla rodziców dzieci do 3–5 lat udział byłby opcjonalny
Plusy i minusy nowego systemu
Zalety BDP, które podkreślają jego zwolennicy:
-
większe bezpieczeństwo finansowe
-
ograniczenie ubóstwa i wykluczenia
-
uproszczenie systemu świadczeń
-
stabilność dochodów niezależnie od zmian na rynku pracy
Wątpliwości i zastrzeżenia krytyków:
-
bardzo wysokie koszty dla budżetu państwa
-
potencjalny spadek motywacji do pracy
-
ryzyko wzrostu inflacji
-
konieczność rezygnacji z wielu innych programów socjalnych
Czy projekt ma szansę na realizację?
Choć propozycja dopiero trafiła do Sejmu, a jej losy nie są przesądzone, rosnące zainteresowanie społeczne może wpłynąć na decyzje polityków. Jeśli projekt zyska poparcie, pilotaż na Śląsku mógłby ruszyć w najbliższych latach.
Warto wspomnieć, że podobne programy testowano już m.in. w Finlandii i Niemczech. Choć wyniki są zróżnicowane, jedno jest pewne, Bezwarunkowy Dochód Podstawowy to temat, który może diametralnie zmienić podejście do polityki społecznej nie tylko w Polsce, ale i na świecie.
Źródło zdjęć: Canva