Od 2026 roku w Polsce nastąpią przełomowe zmiany w prawie rodzinnym, które zrewolucjonizują sposób przeprowadzania rozwodów. Projekt nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przyjęty przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Rodzinnego w czerwcu 2025 roku, przewiduje całkowite zniesienie orzekania o winie w sprawach rozwodowych.
- Nowa era rozwodów: bez wskazywania winnego
- Dlaczego zniknie orzekanie o winie?
- Nowe zasady alimentów: bez winy, ale z odpowiedzialnością
- Elastyczność w formie alimentów
- Co sąd weźmie pod uwagę przy ustalaniu alimentów?
- Alimenty tylko na 5 lat?
- Reforma zgodna z europejskimi trendami
Nowa era rozwodów: bez wskazywania winnego
Dotychczas sądy miały obowiązek ustalać, kto jest winny rozpadowi małżeństwa, co nierzadko prowadziło do długotrwałych i bolesnych postępowań. Wciągano w nie świadków, dzieci, a niekiedy nawet prywatnych detektywów.
Od 2026 roku jedynym kryterium rozwodu będzie trwały i zupełny rozkład pożycia, bez względu na przyczyny. Oznacza to, że zdrada, przemoc czy porzucenie przestaną być przedmiotem oceny sądu.
Dlaczego zniknie orzekanie o winie?
Celem reformy jest:
-
redukcja konfliktów między rozwodzącymi się stronami,
-
przyspieszenie postępowań rozwodowych,
-
ochrona dzieci przed emocjonalnym przeciąganiem w spór dorosłych,
-
wyeliminowanie szantażu emocjonalnego w negocjacjach rozwodowych.
Co więcej, dane pokazują, że nawet 80% rozwodów już teraz odbywa się bez orzekania o winie, co potwierdza, że społeczeństwo jest gotowe na tę zmianę.
Nowe zasady alimentów: bez winy, ale z odpowiedzialnością
Zmianie ulegną również przepisy dotyczące alimentów. Do tej pory alimenty były silnie związane z ustaleniem winy. Po reformie:
-
Alimentów będzie mógł żądać każdy z małżonków, który nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich uzasadnionych potrzeb.
-
Kluczowe będzie to, czy występuje istotna różnica w sytuacji finansowej między byłymi małżonkami.
-
Sąd oceni, czy roszczenie jest społecznie i moralnie uzasadnione.
Elastyczność w formie alimentów
Nowością będzie możliwość spełnienia obowiązku alimentacyjnego w formie jednorazowej, np.:
-
przekazania mieszkania,
-
sfinansowania edukacji lub kursów zawodowych,
-
jednorazowej wypłaty określonej sumy.
To rozwiązanie ma pomóc uniezależnić się finansowo byłemu małżonkowi i uniknąć wieloletnich zobowiązań.
Co sąd weźmie pod uwagę przy ustalaniu alimentów?
Sędziowie będą analizować m.in.:
-
wiek i stan zdrowia małżonków,
-
kto sprawuje opiekę nad dziećmi,
-
jak wyglądało wypełnianie obowiązków małżeńskich,
-
długość trwania małżeństwa,
-
czy uprawniony żyje już w nowym związku,
-
istniejące inne zobowiązania alimentacyjne.
To ma ograniczyć nadużycia i dostosować wysokość alimentów do indywidualnej sytuacji każdej ze stron.
Alimenty tylko na 5 lat?
Zgodnie z nowymi przepisami, alimenty będą przyznawane na maksymalnie 5 lat – wyjątkiem będą:
-
ciężka choroba lub
-
trwała niezdolność do pracy.
Dodatkowo, obowiązek alimentacyjny automatycznie wygaśnie, gdy uprawniony zawrze nowy związek małżeński.
Reforma zgodna z europejskimi trendami
Nowe przepisy wpisują się w europejską tendencję traktowania rozwodu jako prywatnej decyzji życiowej, a nie moralnej oceny. Dzięki temu rozwody mają być szybsze, mniej obciążające psychicznie i bardziej skoncentrowane na przyszłości – zwłaszcza na dobru dzieci.
Źródło zdjęć: Canva