W nadzwyczajnych czasach, które naznaczyła pandemia COVID-19, nauka i medycyna stanęły na pierwszej linii frontu, prowadząc nieustanną walkę z nieznanym przeciwnikiem. W uznaniu dla ich wyjątkowego poświęcenia, determinacji i odkryć, Komitet Noblowski przyznał prestiżową Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny.
- Nagroda Nobla w medycynie dla walki z COVID-19. Kto został doceniony?
- Nagroda Nobla: medycyna czy fizjologia?
- Ważne osiągnięcia
Nagroda Nobla w medycynie dla walki z COVID-19. Kto został doceniony?
To właśnie teraz zaczynamy odkrywać tegorocznych laureatów Nagrody Nobla – prestiżowego wyróżnienia, które od 1901 roku docenia wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauki, literatury oraz zasługi dla społeczeństwa.
Nagroda Nobla jest symbolem najwyższego uznania dla tych, którzy przyczynili się do postępu i zmian w naszym świecie. Każdy rok przynosi ze sobą niesamowite historie, które podkreślają znaczenie badań, kreatywności oraz oddania ludzi, którzy pracują nad innowacyjnymi rozwiązaniami i zmianami na rzecz dobra społeczeństwa.
W okresie od 2 do 9 października poznajemy tegorocznych laureatów Nagrody Nobla. Rozpoczęliśmy od dziedziny medycyny i fizjologii, gdzie jako pierwsi uhonorowani zostali badacze przez Komitet Instytutu Karolińskiego w Sztokholmie. W zeszłym roku za badania nad genomami wymarłych homininów, w tym neandertalczyka i człowieka z Denisowej Jaskini, nagrodzony został znakomity genetyk ewolucyjny Svante Pääbo.
Nagroda Nobla: medycyna czy fizjologia?
Laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii zostali Katalin Karikó, węgierska biochemiczka pracująca w Stanach Zjednoczonych, oraz amerykański biolog molekularny Drew Weissman. Otrzymali to prestiżowe wyróżnienie za swoje przełomowe odkrycia związane z modyfikacją zasad nukleozydowych, które umożliwiły rozwinięcie skutecznych szczepionek mRNA przeciwko COVID-19. Komitet Noblowski uzasadnił swoją decyzję, podkreślając, że prace obu laureatów odegrały kluczową rolę w opracowaniu efektywnych szczepionek mRNA w odpowiedzi na pandemię, która wybuchła na początku 2020 roku. Ich badania stanowią fundament dla nowoczesnych strategii walki z chorobami zakaźnymi i przynoszą nadzieję na przyszłość ochrony zdrowia publicznego.
„Dzięki ich przełomowym odkryciom, które zasadniczo zmieniły nasze rozumienie interakcji mRNA z naszym układem odpornościowym, laureaci przyczynili się do bezprecedensowego tempa rozwoju szczepionek w okresie jednego z największych zagrożeń dla zdrowia ludzkiego współczesności”
Już w latach 80. ubiegłego wieku, podczas pracy na Uniwersytecie w Segedynie, Katalin Karikó zaczęła interesować się syntezą i badaniami kwasu rybonukleinowego. Po przeprowadzce do Stanów Zjednoczonych w 1985 roku kontynuowała swoje badania. To właśnie tam, w 1998 roku, przypadkiem spotkała immunologa Drewa Weissmana, a ich niezwykła współpraca zaowocowała metodą modyfikacji mRNA do celów terapeutycznych – metoda, która później stała się kluczowym elementem w opracowaniu skutecznych szczepionek przeciwko COVID-19. Ta przypadkowa, aczkolwiek przełomowa znajomość, doprowadziła do rewolucyjnych zmian w dziedzinie medycyny i przyczyniła się do znacznego postępu w dziedzinie terapii genowej.
Ważne osiągnięcia
Gdyby tylko środowisko naukowe zdało sobie sprawę, że ich prace stanowią fundament pod niezwykle ważne osiągnięcia, które odgrywają kluczową rolę w walce z pandemią, artykuł opublikowany przez badaczy w 2005 roku z pewnością spotkałby się z większym zainteresowaniem i uznaniem. W swoim artykule, Karikó i Weissman opisali mRNA jako swoisty translator, który przekształca język DNA, zamieniając zbiór instrukcji genetycznych w białka, które są kluczowe dla budowy i funkcjonowania naszych organizmów. To odkrycie stało się podstawą dla skutecznych szczepionek przeciwko COVID-19, które teraz ratują życie milionom ludzi na całym świecie.
Idea szczepionek mRNA polega na „przekupieniu” naszego własnego procesu genetycznego. Tradycyjne technologie szczepionek bazują na martwych lub osłabionych formach pierwotnego wirusa lub wykorzystują fragmenty czynnika zakaźnego. W przypadku mRNA, koncepcja jest inna. Ta technologia instruuje nasz układ odpornościowy, przekazując mu informacje, jak wykrywać i zwalczać zagrożenia.
Badacze wyjaśniają, że tworząc mRNA, które koduje fragmenty wirusa lub innej infekcji, organizm buduje te obce białka, a nasz układ odpornościowy uczy się, jak z nimi walczyć (jak w przypadku szczepionek przeciwko COVID-19, gdzie chodzi o tzw. białko kolca).
Technologia ta stała się podstawą dla skutecznych szczepionek przeciwko COVID-19 opracowanych przez BioNTech i Moderna. Katalin Karikó od 2013 roku pracuje w BioNTech, a Moderna zaproponowała jej pracę, co znacząco przyczyniło się do osiągnięcia sukcesu obu firm. Jak zauważył Rickard Sandberg, członek komisji Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny, ponad 13 miliardów dawek szczepionek przeciwko COVID-19 zostało podanych, w tym te oparte na technologii mRNA, co pokazuje niezwykłe znaczenie tej innowacyjnej metody w walce z pandemią.
„Razem uratowali miliony istnień ludzkich, zapobiegli ciężkiemu wirusowi COVID-19, zmniejszyli ogólne obciążenie chorobami i umożliwili społeczeństwom ponowne otwarcie się”
Co więcej, warto podkreślić, że szczepionki przeciw COVID-19 stanowią jedynie wstęp do niesamowitej przyszłości technologii mRNA. Elastyczność tej metody sprawia, że naukowcy eksperymentują z jej możliwościami w leczeniu różnych chorób. Obecnie badane są jej potencjalne zastosowania w dostarczaniu białek terapeutycznych oraz leczeniu niektórych typów nowotworów.
W związku z tym już w 2021 roku Katalin Karikó i Drew Weissman byli typowani jako kandydaci do Nagrody Nobla. Chociaż wówczas nie zostali uhonorowani, komitet noblowski wyraźnie nie zapomniał o ich przełomowych odkryciach. Teraz, w obliczu trwających prac nad różnymi możliwościami wykorzystania mRNA, wydaje się, że moment na ich uznanie nadszedł. Pomimo obecności kolejnych wariantów koronawirusa SARS-CoV-2 w populacji, pandemia zdaje się być opanowana, co podkreśla istotność tych innowacyjnych rozwiązań w walce z globalnymi wyzwaniami zdrowotnymi.
