Jan Brzechwa to jeden z najwybitniejszych polskich poetów, autor wierszy dla dzieci, które zdobyły ogromną popularność i stały się klasyką polskiej literatury dziecięcej. Jego prawdziwe nazwisko to Jan Wiktor Lesman, ale jest znany przede wszystkim pod pseudonimem Jan Brzechwa.
- Jan Brzechwa: życiorys
- Jan Brzechwa: działalność zawodowa
- Jan Brzechwa: twórczość
- Jan Brzechwa: najważniejsze utwory
- Jan Brzechwa: najważniejsze cytaty
- Jan Brzechwa: ostatnie chwile
"Jan Brzechwa: Życie w Krainie Słów - Fascynująca Historia Niezwykłego Twórcy"
Jan Brzechwa to jeden z najwybitniejszych polskich poetów, autor wierszy dla dzieci, które zdobyły ogromną popularność i stały się klasyką polskiej literatury dziecięcej. Jego prawdziwe nazwisko to Jan Wiktor Lesman, ale jest znany przede wszystkim pod pseudonimem Jan Brzechwa.
Jan Brzechwa: życiorys
Jan Brzechwa urodził się 15 sierpnia 1898 r w Żmerynce, będącym wówczas częścią Imperium Rosyjskiego. Jego ojciec Aleksander był inżynierem kolejowym.
Brzechwa ukończył Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów w Chyrowie, oraz Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.
W trakcie zapisania się na studia wstąpił do 36 pułku piechoty Legii Akademickiej i jako ochotnik uczestniczył w latach 1920–1921 w wojnie polsko-bolszewickiej.
Jan Brzechwa dorastał w rodzinie oświeconej, interesującej się literaturą i sztuką. Rodzice rozwijali w nim pasję do kultury i literatury, co miało wpływ na jego artystyczną drogę.
Jan Brzechwa: działalność zawodowa
Jan Brzechwa z zawodu był adwokatem. W latach 1924–1939 pełnił funkcję radcy prawnego w ZAiKS-ie, specjalizując się w prawie autorskim, które wybrał jako specjalizację studiów.
Jako specjalista prawa autorskiego, reprezentował w sądzie m.in. Zenona Przesmyckiego („Miriama”) w sprawie przeciwko poecie Tadeuszowi Piniemu.
Po II wojnie światowej, Jan Brzechwa wrócił do zawodu prawnika i pracował jako radca prawny w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Jednocześnie aktywnie działał w PEN Clubie i był również członkiem rzeczywistym Międzynarodowej Komisji Prawa Autorskiego.
Jan Brzechwa: twórczość
Brzechwa był mistrzem w tworzeniu zabawnych, czasem absurdalnych wierszy.
W wielu swoich wierszach Brzechwa przekazywał ważne lekcje moralne i wartości, niekiedy w postaci zwierząt i fantastycznych postaci. W ten sposób edukował dzieci w sposób zabawny, ale jednocześnie pouczający.
Brzechwa był nie tylko twórcą ciekawych treści, ale także eksperymentował z różnymi formami wiersza. Jego wiersze nierzadko zawierały rymy, aliterację, dźwiękonaśladownictwo i inne ciekawe zabiegi stylistyczne.
Oprócz wierszy dla dzieci, Brzechwa pisał także satyryczne utwory dla dorosłych. Jego twórczość dla dorosłych często poruszała tematy społeczne i polityczne, które były poddane krytyce w lekki i dowcipny sposób.
Jan Brzechwa: najważniejsze utwory
-
1926 – Oblicza zmyślone
-
1929 – Talizmany
-
1932 – Trzeci krąg
-
1935 – Piołun i obłok
-
1946 – Przygody Pchły Szachrajki
-
1946 – Ptasie plotki
-
1946 – Opowiedział dzięcioł sowie
-
1947 – Baśń o stalowym jeżu
-
Kaczka Dziwaczka – wiersz Jana Brzechwy oraz imię jego bohaterki. Opublikowany został po raz pierwszy w 1939 roku. Kaczka Dziwaczka cechowała się niecodziennym zachowaniem i wyglądem.
-
Tańcowała igła z nitką – pierwszy tom wierszy dla dzieci Jana Brzechwy, wydany w roku 1938 przez Wydawnictwo Jakuba Mortkowicza. Rok później ukazała się Kaczka Dziwaczka.
-
Akademia pana Kleksa – książka dla dzieci napisana przez Jana Brzechwę i wydana w 1946 roku.
-
Pan Drops i jego trupa - wiersz autorstwa Jana Brzechwy. Wydany po raz pierwszy w 1949 roku.
-
Na wyspach Bergamutach – wiersz Jana Brzechwy, opublikowany w 1945, opisujący fikcyjny archipelag Bergamuty.
-
Podróże Pana Kleksa – książka dla dzieci napisana w roku 1961 przez Jana Brzechwę. Książka jest kontynuacją Akademii pana Kleksa.
-
Tryumf pana Kleksa – książka dla dzieci napisana w roku 1965 przez Jana Brzechwę. Opowiada o przygodach Adama Niezgódki i pana Kleksa w Alamakocie.
ZOBACZ TAKŻE: Henryk Sienkiewicz życiorys
Jan Brzechwa: nagrody i odznaczenia
1954 – nagroda miasta Stalinogród
1956 – nagroda Prezesa Rady Ministrów
1965 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Medal 10-lecia Polski Ludowej
Order Sztandaru Pracy I klasy
Jan Brzechwa: najważniejsze cytaty
„Z ludźmi jest tak jak z zegarkami! Najważniejsze jest to, co mają w środku.” Jan Brzechwa, Tryumf pana Kleksa
„Trzeba wiernie kochać i bezmiernie wierzyć,
Na to, by w miłości wszystkie klęski przeżyć.” Jan Brzechwa, Liryka mego życia
„Nigdzie przemijanie czasu nie rysuje się tak wyraźnie, jak na twarzach kobiet, które przestaliśmy kochać.” Jan Brzechwa, Brzechwa dla dorosłych - opowiadania drastyczne, humoreski, felietony, liryki, kabaretiana
"Niesłychana rzecz po prostu,
By ktoś tak marnego wzrostu
I nędznego pchlego rodu
Mógł wyczyniać bez powodu
Takie psoty i gałgaństwa,
Jak pchła owa, proszę państwa." Jan Brzechwa, Pchła szachrajka
„Tańcowała igła z nitką,
Igła – pięknie, nitka – brzydko.” Jan Brzechwa, Tańcowała igła z nitką, 1938
Jan Brzechwa: ostatnie chwile
Jan Brzechwa zmarł 2 lipca 1966. Został pochowany na Powązkach Wojskowych w Warszawie.
Ostatnie lata jego życia były okresem, w którym jego popularność wciąż rosła, a twórczość była coraz bardziej ceniona. Zyskał miano jednego z najwybitniejszych poetów polskiej literatury dziecięcej i dorosłej.
W wieku 60 lat, jego zdrowie zaczęło się pogarszać, a choroba serca sprawiła, że musiał ograniczyć swoje działania.
Jego nagła śmierć była ogromną stratą dla literatury polskiej. Jego wiersze stały się trwałym dziedzictwem, które przetrwało przez dziesięciolecia i nadal wpływa na pokolenia czytelników.
Jan Brzechwa był wszechstronnym artystą, angażującym się w różnorodne działania związane z kulturą i literaturą. Jego poezja dla dzieci, nawiązująca do fantazji, humoru i dziecięcej wyobraźni, zapisała się na trwałe w historii polskiej literatury i do dziś jest czytana i cieszy się niesłabnącą popularnością wśród najmłodszych czytelników.
