Jan Twardowski, wybitny polski poeta, duchowny i kaznodzieja, urodził się 1 czerwca 1915 roku w Warszawie. Był przedstawicielem współczesnej liryki religijnej.
- Jan Twardowski: dzieciństwo i młodość
- Jan Twardowski: okres powojenny i kapłaństwo
- Jan Twardowski: twórczość
- Jan Twardowski: dzieła
- Jan Twardowski: śmierć i dziedzictwo
- Jan Twardowski: nagrody i odznaczenia
- Jan Twardowski: upamiętnienie
- Jan Twardowski: cytaty z dzieł
Jan Twardowski: dzieciństwo i młodość
Dzieciństwo Jana Twardowskiego przypadło na okres burzliwych wydarzeń historycznych, które odcisnęły trwałe piętno na życiu i twórczości tego niezwykłego człowieka. W wieku 11 lat stracił ojca, co skomplikowało sytuację rodzinną, ale jednocześnie uczyniło go wcześnie dojrzałym i wrażliwym na cierpienie innych.
Naukę w szkole podstawowej rozpoczął w 1922 roku, a od 1927 roku uczęszczał do Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego w Warszawie, gdzie uczęszczał do klasy matematyczno-przyrodniczej. W latach 1933–1935 aktywnie współredagował międzyszkolne pismo młodzieży gimnazjalnej o nazwie „Kuźnia Młodych”, pełniąc rolę redaktora działu literackiego.
Oprócz tego, rozpoczął także prowadzenie „Poradnika literackiego”, w którym publikował recenzje, wywiady oraz nawiązał liczne relacje z utalentowanymi kolegami, takimi jak Kazimierz Brandys, Paweł Hertz, Jan Kott oraz Tadeusz Różewicz. W roku 1936 zdał maturę.
W 1937 roku rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Absolutorium uzyskał w 1939 roku, a obronę pracy magisterskiej zrealizował w 1947 roku.
W wyniku przeżyć wojennych, w tym związanych ze zniszczeniem jego rodzinnego domu w 1943 roku, podjął decyzję o przyjęciu święceń kapłańskich.
Jan Twardowski: okres powojenny i kapłaństwo
Naukę w tajnym Seminarium Duchownym w Warszawie Jan Twardowski rozpoczął w marcu 1945 roku w trakcie wojny. Kontynuował ją z przerwami do 1948 roku, kiedy to 4 lipca przyjął święcenia kapłańskie. W tym samym roku uzyskał tytuł magistra filologii polskiej za pracę "Godzina myśli".
Tuż po ukończeniu studiów w seminarium duchownym, wkrótce znalazł się w parafii w Żbikowie k. Pruszkowa, gdzie pełnił funkcję wikarego przez trzy lata. Współpracował tam również jako nauczyciel religii w szkole specjalnej.
Od 1959 roku, aż do momentu przejścia na emeryturę, pełnił funkcję rektora kościoła sióstr Wizytek w Warszawie. To właśnie tam, przez wiele lat, wygłaszał przemówienia dla dzieci, którym później dedykował swoje zbiory. Jan Twardowski był również długoletnim wykładowcą i wychowawcą wielu pokoleń kleryków w warszawskim seminarium.
Jan Twardowski: twórczość
Liryka księdza Twardowskiego dotyczy zarówno Boga, jak i ludzi oraz ich problemów. Widoczne są liczne odwołania i metafory związane z przyrodą. Charakter modlitewny w wierszach jest często wyrażany poprzez apostrofy oraz inne środki stylistyczne. Tworzył w sposób prosty, ale niezwykle głęboki, poruszając tematykę ludzkich przeżyć, wiary, miłości i nadziei. Był nie tylko poetą, ale również duszpasterzem, który umiał dotrzeć do serc ludzi w różnych okolicznościach życia.
Jan Twardowski: dzieła
-
Elementarz księdza Twardowskiego dla najmłodszego, średniaka i starszego (2000)
-
Niebieskie okulary (1980)
-
Niecodziennik (1991)
-
Nie bój się kochać (1991)
-
Nie martw się (1992)
-
Mimo Wszystko (2003)
-
Krzyżyk na drogę (1993)
-
Tyle jeszcze nadziei (1993)
-
Patyki i patyczki (1988)
-
Pogodne spojrzenie (2003)
-
Prawda
-
Trochę plotek o świętych
-
Obiecanki Cacanki
-
Na chwilę
-
Święty gapa
-
Wiersze (1959, tom wydany wspólnie z książką poetycką ks. Pawła Heintscha)
-
O spacerze po cmentarzu wojskowym (1968)
-
Znaki ufności (1970)
-
Zeszyt w kratkę (1973)
-
Poezje wybrane (1979)
-
Który stwarzasz jagody (1984, 1988)
-
Na osiołku (1986)
-
Nie przyszedłem pana nawracać (1986)
-
Sumienie ruszyło (1989, 1990)
-
Tak ludzka (1990)
-
Stukam do nieba (1990)
Jan Twardowski: śmierć i dziedzictwo
Jan Twardowski zmarł 18 stycznia 2006 roku w Warszawie, pozostawiając ogromne dziedzictwo literackie i duchowe. Jego poezja nadal dotyka serc czytelników, ukazując piękno i trud ludzkiego doświadczenia oraz dając głos wewnętrznym poszukiwaniom. Jego przesłanie o miłości, empatii i nadziei jest aktualne w każdym czasie i miejscu.
Jan Twardowski: nagrody i odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 2006),
Medal Polonia Mater Nostra Est (1999),
Order Ecce Homo (1999),
Order Uśmiechu (1996).
Nagroda PEN Clubu im. Roberta Gravesa za całokształt twórczości (1980),
Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta (1996),
Nagroda Złotego Feniksa (1999),
Doktorat honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1999),
Nagroda Ikara (2000),
Dziecięca Nagroda „Serca” (2000),
Nagroda TOTUS (2001),
Honorowe obywatelstwo Tarnowskich Gór (2003),
Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (2005).
ZOBACZ TAKŻE: Jan Kochanowski życiorys
Jan Twardowski: upamiętnienie
Imieniem ks. Jana Twardowskiego nazwano bardzo wiele szkół.
1 czerwca 2010 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety upamiętniające 95. rocznicę urodzin ks. Twardowskiego. Monety miały nominały: 2 złote – wykonane stemplem zwykłym ze stopu Nordic Gold, oraz 10 złotych – wykonane stemplem lustrzanym w srebrze.
W maju 2011 roku Rada Warszawy nadała nazwę ks. Jana Twardowskiego skwerowi położonemu u zbiegu ulic Karowej i Krakowskiego Przedmieścia.
Pomnik ks. Jana Twardowskiego został odsłonięty 10 października 2013 roku na skwerze.
Kościół Wizytek w Warszawie zawiera niezwykłe epitafium ks. Jana Twardowskiego w formie klęcznika z wyrytym jego ostatnim wierszem, napisanym przed śmiercią w szpitalu przy ul. Banacha oraz z małą biedronką.
W czerwcu 2015 roku na terenie kościoła parafialnego przy ulicy Alfreda Nobla w Warszawie, gdzie ks. Jan Twardowski był wikariuszem w latach 1957–1958, odsłonięto głaz pamiątkowy.
16 listopada 2016 roku odbyła się uroczystość nadania imienia ks. Jana Twardowskiego Specjalnemu Ośrodkowi Szkolno-Wychowawczemu w Ostrołęce.
Jan Twardowski: cytaty z dzieł
„Śpieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą” - Jan Twardowski, Który stwarzasz jagody
„Jeśli ktoś płacze dlatego, że drugiemu jest źle, Pan Bóg cieszy się tym płaczem, bo takie łzy ciekną po twarzy jak perły, które nurek wyławia z ciepłego morza w Zatoce Perskiej. To są piękne łzy” - Jan Twardowski, Dziecięcym piórem t.2
„Błogosławieni, którzy potrafią śmiać się z własnej głupoty, albowiem będą mieć ubaw do końca” - Jan Twardowski
„Mówią, że najpiękniejszy uśmiech ma ten, który wiele wycierpiał” - Jan Twardowski, Elementarz Księdza Twardowskiego
„można odejść na zawsze/ by stale być blisko” - Jan Twardowski, Dłużej niż na zawsze. Nie tylko aforyzmy
„kiedy Bóg drzwi zamyka - to otwiera okno” - Jan Twardowski, tylko MIŁOŚĆ się liczy
„W życiu jest najlepiej, kiedy jest nam dobrze i źle.
Kiedy jest nam tylko dobrze - to niedobrze” - Jan Twardowski, Dłużej niż na zawsze. Nie tylko aforyzmy
„Żeby coś znaleźć, trzeba wiedzieć, czego się szuka” - Jan Twardowski, Elementarz Księdza Twardowskiego
„Można milczeć i milczeniem ranić kogoś” - Jan Twardowski, Dłużej niż na zawsze. Nie tylko aforyzmy
„Miłość trzeba pielęgnować jak dziecko, aby się nie zaziębiła, nie zwariowała, nie wyleciała przez okno jak ptak” - Jan Twardowski, tylko MIŁOŚĆ się liczy
„...mali ludzie rozmawiają o rzeczach, przeciętni - o ludziach,
wielcy - o przeżyciach duchowych” - Jan Twardowski, Smak radości Felietony
Jan Twardowski był nie tylko artystą, ale przede wszystkim człowiekiem o ogromnym sercu i wrażliwości na potrzeby innych. Jego życiorys to historia pasji, wiary i oddania drugiemu człowiekowi, która nadal inspiruje i prowadzi ludzi na ścieżce duchowego rozwoju i piękna.