Ostatnie miesiące przyniosły znaczący postęp w kwestii prawnej równości osób w związkach partnerskich w Polsce. Wkrótce może wejść w życie ustawa regulująca te kwestie, która ma na celu zapewnienie równości i ochrony prawnej dla wszystkich par, niezależnie od ich orientacji seksualnej. Jakie propozycje zostały w niej ujęte?
- Kiedy ustawa wejdzie w życie?
- Co jest celem tego projektu?
- Jakie szczegóły zawiera projekt?
- Znaczny spadek liczby małżeństw w Polsce
W poniedziałek rząd opublikował komunikat o projekcie ustawy dotyczącej rejestrowanych związków partnerskich. Zgodnie z proponowanymi przepisami, związek partnerski będzie mógł zawrzeć każdy pełnoletni, niezależnie od płci, będący w stanie wolnym. Projekt został opracowany przez Katarzynę Kotulę, szefową resortu ds. równości.
Kiedy ustawa wejdzie w życie?
Ustawy dotyczące rejestrowanych związków partnerskich mają być przyjęte przez Radę Ministrów w czwartym kwartale tego roku. Projekt ustawy zawiera przepisy umożliwiające wdrożenie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 12 grudnia 2023 roku w sprawie Przybyszewska i innych przeciwko Polsce.
ZOBACZ TAKŻE: Od lipca wzrasta opłata za żłobek! Na jesień będzie jeszcze drożej?
Projekt zakłada konieczność zagwarantowania parom jednopłciowym pełnej ochrony prawnej, obejmującej kwestie materialne takie jak alimenty, opodatkowanie oraz dziedziczenie, jak również prawa i obowiązki dotyczące współżycia i wsparcia wzajemnego.
Wynika z niego obowiązek zapewnienia parom tej samej płci ochrony, która powinna obejmować aspekty materialne (alimenty, opodatkowanie, dziedziczenie, a także prawa i obowiązki w zakresie wzajemnej pomocy) - czytamy w opisie projektu
Co jest celem tego projektu?
Rządowe komunikaty podkreślają, że projekt ma na celu wprowadzenie rejestrowanego związku partnerskiego do polskiego prawa oraz realizację wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Uchwalenie ustawy o związkach partnerskich ma na celu rozwiązanie problemu braku uznania i ochrony dla związków partnerskich nieformalnych.
Instytucja rejestrowanych związków partnerskich będzie dostępna dla par tej samej płci oraz dla par różnej płci – zapis umieszczony w projekcie
Jakie szczegóły zawiera projekt?
Projekt ustawy ma na celu uregulowanie procedur zawierania i rozwiązywania rejestrowanych związków partnerskich, określenie praw i obowiązków osób w takich związkach oraz uregulowanie kwestii majątkowych między nimi. Zgodnie z projektem, rejestrowany związek partnerski będzie mógł być zawarty przez dwie dorosłe osoby, które są stanu wolnego, bez względu na ich płeć.
Projekt ustawy przewiduje, że rejestrowany związek partnerski mogą zawrzeć dwie osoby pełnoletnie, stanu wolnego, niezależnie od płci – poinformowano
Komunikat podkreśla, że rejestrowany związek partnerski wpływa na stan cywilny osób, dlatego procedura jego zawarcia wymaga uprzedniej weryfikacji przez kierownika urzędu stanu cywilnego, który dokonuje wpisu do odpowiedniego rejestru po ocenie odpowiednich warunków.
Kierownik urzędu stanu cywilnego ocenia zdolność do jego zawarcia i dokonuje wpisu do rejestru związków partnerskich – zapis w projekcie
Według rządowej informacji, projekt ustawy obejmuje również przepisy dotyczące wspólnego majątku. Zgodnie z nimi, po zawarciu rejestrowanego związku partnerskiego, osoby w nim uczestniczące zostają objęte regulacjami dotyczącymi rozdzielności majątkowej.
Osoby w rejestrowanym związku partnerskim mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego (umowa majątkowa partnerska) ustanowić wspólność majątkową (wspólność partnerską) obejmującą przedmioty majątkowe określone w tej umowie (wspólny majątek partnerski). Umowa taka może poprzedzać zawarcie rejestrowanego związku partnerskiego – czytamy w projekcie ustawy
Przepisy projektu ustawy mają na celu rozszerzenie praw osób w rejestrowanych związkach partnerskich w kluczowych obszarach, takich jak opieka zdrowotna, zabezpieczenie społeczne, dziedziczenie i podatki.
Rozszerzą definicję osoby bliskiej w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, przyzna prawo pochówku w ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, umożliwi dziedziczenie ustawowe po zmarłej partnerce/zmarłym partnerze, zwolnienie od podatku od spadków i darowizn oraz czynności cywilnoprawnych, wprowadzi możliwość wspólnego rozliczania osób partnerskich, które zawarły umowę o wspólności majątkowej, możliwość objęcia partnerki/partnera ubezpieczeniem zdrowotnym, reprezentowania partnerki/partnera przed urzędami i sądami, wprowadzi prawo do renty rodzinnej w przypadku śmierci partnerki/partnera i do zasiłku opiekuńczego w przypadku konieczności sprawowania opieki nad chorą partnerką/chorym partnerem – czytamy
Znaczny spadek liczby małżeństw w Polsce
Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2021 roku, w Polsce obserwuje się spadek liczby zawieranych małżeństw, jednocześnie wzrasta natomiast liczba związków nieformalnych.
Odnotowano, że liczba związków nieformalnych wzrosła z 316,5 tys. w 2011 roku do 552,8 tys. w 2021 roku. Trendem jest także rosnąca liczba małżeństw bez dzieci, które stanowiły 22,3% ogółu rodzin w porównaniu do 41,8% sprzed dekady.
Ministerialne statystyki wskazują, że coraz więcej rodzin w Polsce tworzą pary pozostające w związkach nieformalnych. Z tego powodu istnieje rosnąca potrzeba społeczna, aby zwiększyć ochronę praw rodzin składających się z par, zarówno tych o tej samej, jak i różnej płci, które nie zawierają małżeństw.
Niewątpliwie zatem istnieje potrzeba społeczna zwiększenia ochrony prawnej rodzin tworzonych przez pary tej samej i różnej płci, które nie zawierają małżeństw – podano.
