Fiksacja jest tematem bardzo często pomijanym, który dotyka dużą ilość osób. Stanowi jeden z mechanizmów obronnych, a więc każdy z nas w pewnym stopniu mógł mieć z tym kontakt. Słowo pochodzi z języka łacińskiego „fikxus”, co oznacza umocowany, stały. Można zatem się domyślić, że fiksacja to proces powtarzania wyuczonych zachowań. Co warto wiedzieć o tej formie mechanizmu obronnego?
Fiksacja ogółem
Jest to powtarzanie wyuczonych myśli lub zachowań, którego celem jest ochrona przed odczuwaniem frustracji. Dzięki temu zapewniamy sobie krótki stan pozwalający na rozluźnienie napięcia związanego z daną sytuacją. Sprawia to, że nasz umysł blokuje się przed dostosowaniem się do nowego doświadczanie, co uniemożliwia dalszy rozwój.
Przez to, że fiksacja posiada wiele form, zostały one również odpowiednio nazwane. Wyróżniamy:
Fiksację działania – objaw powtarzania tego samego ruchu (na przykład obgryzanie paznokci, tiki nerwowe, poprawianie włosów).
Fiksacja słuchowa – skupia się jedynie na koncentracji i wyłapaniu jednego dźwięku.
Fiksacja werbalna – oznacza powtarzanie tego samego słowa/słów lub konkretnej wypowiedzi.
Fiksacja rozwojowa
Ma miejsce wtedy, kiedy stres przesila nasze możliwości adaptacyjne. Oznacza to, że nasz umysł przestaje się rozwijać w kontekście pewnych sytuacji i zatrzymujemy się na konkretnych fazach. Naukowcy podzielili je na pięć faz:
Narcyzmu pierwotnego – oznacza, że noworodek wszystkie swoje popędy kieruje w stronę obiektu.
Oralna – na tym etapie dziecko rozwija popęd związany z ustami, najczęściej w przypadku kontaktu z piersią matki. Jeśli ta faza nie zostanie zaspokojona, to w późniejszych latach dorosły już człowiek może na przykład nieświadomie obgryzać paznokcie.
Analna – oznacza zaspakajanie popędów związanych z wydalaniem się. W tej sytuacji dorośli oczekują szybkich rezultatów, a więc w przypadku, kiedy dziecko nie zadba o czystość, to zostaje skarcone. Ostatecznie może to się zmienić na przykład w obsesyjną pedantyczność lub celowe karcenie samego siebie.
Falliczna – moment, w którym dziecko zaczyna poznawać swoje narządy płciowe i poznaje płcie. Ta faza może skutkować pojawieniem się kompleksu Edyta lub Elektry. Ostatecznie, w dorosłym już życiu, takie osoby mogą odczuwać dominację lub próżność w kierunku płci przeciwnej.
Genitalna – pojawia się w okresie dojrzewania, kiedy uwaga skupia się na poznaniu narządów rozrodczych oraz powiązanie seksualności z cyklem reprodukcyjnym.
