Platon był greckim filozofem, pisarzem, nauczycielem, mówcą i najlepszym uczniem Sokratesa. Filozofia jaką się kierował stanowiła podwaliny pod współczesną Zachodnią cywilizację. Jego nauki stały się fundamentem dla: etyki, epistemologii i wczesnych form nauk ścisłych. Platon żył ponad 2300 lat temu.
Jak to jest możliwe, że jego słowa nadal są cytowane i wiele dla nas znaczą? Sama biografia myśliciela stanowi dużą inspirację. Poznajmy chociaż część z jego słów.
„Nie można uczynić niewolnikiem człowieka wolnego, gdyż człowiek wolny pozostaje wolnynawet w więzieniu.”
Platon podkreśla siłę umysłu i duszy. W swojej filozofii wprowadzał rozgraniczenie między ciało i ducha. Dualizm odznaczał się tym, że choć obie te części współistnieją w człowieku to dla duszy złączenie z ciałem nie jest niezbędne. W związku z tym – zniewolenie czyjegoś ciała nie jest jednoznaczne z uczynieniem go niewolnikiem. Kwestia ta ma także swoje odzwierciedlenie w biografii samego Platona, który był porwany i sprzedany przez piratów.
„Nie obrażaj się na bieg zdarzeń. One i tak tego nie zrozumieją.”
Ludzie mają tendencję do szukania winy w świecie zewnętrznym zamiast w sobie. Zrzucają odpowiedzialność za swoje niepowodzenia na kogoś lub coś innego. Tymczasem takie podejście nieprowadzi do żadnych sensownych wniosków. Nie uczymy się w ten sposób, więc istnieje ryzyko powtórzenia takiej samej sytuacji w przyszłości. To człowiek jest odpowiedzialny za swoje działania.
„Zbyt mądrzy na angażowanie się w politykę są karani rządami głupszych.”
Platon odebrał staranne wykształcenie łączące rozwój ducha i ciała. Pochodził z zamożnej rodziny, która kształciła go na kupca. Po spotkaniu z Sokratesem postanowił zostać filozofem. Karę śmierci nałożoną na swojego mistrza postrzegał jako niesprawiedliwą. Nie zgadzał się z tym, że osądzono go za innowacyjne myślenie. Według Platona władza powinna należeć do filozofów jako najmądrzejszych ludzi. Nie bał się wyrażać swoich poglądów. Uważał, że państwo powinno być oparte na wiedzy, a należeć do niego powinni tylko ci, którzy są jemu potrzebni.
„Nigdy nie zniechęcaj nikogo, kto robi postępy, bez znaczenia jak wolno mu to przychodzi.”
Ponieważ wiedza i dążenie do niej są jedną z nadrzędnych rzeczy – Platon doceniał ludzi, którzy próbowali ją zdobyć. Chętnie wymieniał poglądy i uczył się od innych. Wyruszył w podróż, aby jak najlepiej zgłębić filozofię, matematykę i nauki ścisłe. Dążenie do wiedzy powinno być nagradzane.
„Obserwuj, słuchaj, rzadko osądzaj i nie chciej za dużo.”
Według Platona demokracja jest złym ustrojem, ponieważ sprowadza poziom decyzji politycznych do przeciętnego, a rządzenie wymaga przede wszystkim wiedzy o ideach. W związku z tym rządzić powinni mędrcy posiadający tę wiedzę.
Gwarancją, by mędrcy działali zgodnie z interesem całego państwa, a nie tylko swoim własnym, jest przede wszystkim intelektualizm etyczny, zgodnie z którym, według Platona, wiedza o prawdziwym dobru prowadzi do dobrego postępowania.
Na wszelki wypadek, filozof proponował wprowadzenie dodatkowych zabezpieczeń takiego układu np. zniesienie wartości prywatnej wśród warstwy rządzącej.
Platon pewnie głosił swoje poglądy. Nie wzbraniał się przed polemiką i był świadomy tego, że często modyfikuje swoje idee. Wiązało się to z jego stałym rozwojem i dążeniem do wiedzy.
Dojrzałe podejście do systemu władzy w państwie oraz jej etycznym aspekcie jest godne podziwu i współcześni politycy mogą się od niego wiele nauczyć.
Niezaangażowani politycznie mogą natomiast wziąć sobie do serca nauki Platona o szerzeniu dobroci i sprawiedliwości. Pomoc drugiemu człowiekowi może sprawić, że sami poczujemy się lepiej ze sobą.
