Nie można być wolnym człowiekiem, jeśli żyje się wśród dżungli pełnej łotrów. Nie możemy udawać, że jesteśmy wolni, gdy jesteśmy odizolowani od innych. Wolność to nie samotność. Wolność to solidarność.
Wolność jest jak powietrze. O jej wartości zdajesz sobie sprawę dopiero wtedy, gdy ci jej brakuje. Wolność nie polega na robieniu wszystkiego, co się chce. Wolność to sfera, która rozwija się w świadomości człowieka.
Wolność nie polega na tym, żeby robić wszystko, co się chce, ale na tym, żeby nie robić tego, czego się nie chce. To jest cała wolność.
Wolność nie jest wtedy, kiedy możemy coś robić, ale wtedy, kiedy nie musimy niczego robić. Wolność nie jest dana raz na zawsze. Trzeba ją zdobywać codziennie, bo inaczej jest ciągle zagrożona.
Wolność nie jest jedynie brakiem niewoli, ale prawem do wybierania i do decydowania, prawem do osiągania i do zdobywania, prawem do życia i do kształtowania swojego bytu.
Wolność jest niczym bez człowieka, który potrafi z niej korzystać. A człowiek to jest niczym bez wolności. W te dwie strony przekaz jest zarówno mocny, jak i pełen znaczenia.
Choć wszystkie więzy pękały, zawsze była dla niego wolność – tą słodką, cuchnącą moczem wolność początku, która zdaje się obiecywać wszystko. To jest dopiero wolność! Choćby stawić czoła całemu światu, nie bacząc na żadne konsekwencje... Jednak ta wolność jest jedynie iluzją.
Często myślimy, że prawdziwa wolność to możliwość wyboru. Ale prawdziwa wolność polega na byciu obywatelem, na byciu częścią społeczności ludzi, która współdecyduje o swoim losie i gdzie każdy ma głos.
Wolność jest trudna do osiągnięcia, ale jeszcze trudniejsza do utrzymania. To jest jak zdobywanie szczytu góry, której nie widać na horyzoncie. To nieustanny wysiłek, który wykracza poza zwykłe granice naszego wyobrażenia.
Wolność to nie naukowy problem, lecz problem życia, trzeba ją wywalczyć dom za domem, człowieka za człowiekiem, zawsze i zawsze, do końca świata.
