Wolność jest niczym więcej niż szansą na bycie lepszym, chociaż nie zawsze bycie lepszym oznacza bycie wolnym. Czasem wybieramy bezpieczeństwo zamiast wolności, bo wolność niesie ze sobą ryzyko.
Wolność to nie stan natury. Wolność to wynik dobrego samopoczucia. Nie może być wolności bez dobrej kondycji ekonomicznej. Wolność jest niewystarczająca, jeśli człowiek nie może korzystać z podstawowych praw człowieka.
Nie zależy nam na wolności, ale na zdolności mówienia sobie przez całe życie, że jesteśmy wolni, że nic nam nie brakuje, że jesteśmy niezależni.
Wolność nie jest niczym, co moglibyśmy otrzymać jako dar. Wolność to coś, co musimy stworzyć sami. Wolność to nie dziedzictwo, to walka. Wolność to nie idea, to odpowiedzialność.
Wolność to brak przymusu i konieczności bycia kimkolwiek innym niż siebie. To swoboda wyrażania siebie bez strachu przed krytyką. To prawo do wyboru swojej drogi, mimo wpływów społecznych.
Wolność nie jest stanem, w którym obywa się bez jakichkolwiek norm. Shać, które nie jest do niczego zobowiązane, staje się arbitralną, absolutną i przyczynia się do niszczenia osobowości ludzkiej i społeczności.
Wolność nie jest cnotą, jest to wartość. Jeśli jest zrozumiana jako cnota, staje się możliwa tylko dla pewnej elity. Gdy jest traktowana jako wartość, staje się uniwersalnym prawem.
Wolność to nie tylko prawo, ale przede wszystkim obowiązek - obowiązek do twórczego, odpowiedzialnego życia. Nie jest ona dana raz na zawsze, ale wymaga ciągłego potwierdzania, obrony i poszerzania.
Wolność jest możliwością dyskrecji, ale realna możliwość wymaga ciągłego rozważania, a to oznacza tracić spokój, żyć w niepewności, płynąć po morzu zmiennych hipotez bez żadnego żeglarza do pokierowania.
Wolność to nie naukowy problem, lecz problem życia, trzeba ją wywalczyć dom za domem, człowieka za człowiekiem, zawsze i zawsze, do końca świata.
